Dikkat Dağınıklığı Testi Nedir?
Dikkat Dağınıklığı Aslında Nedir?
Dikkat dağınıklığı, kişinin yaşam kalitesini bozar. Sahip olunan yetenekleri ve bilgiyi kullanmayı engeller, zorlaştırır. Çocuğun okul, ev ve sosyal ortamında yapılacak düzenlemeler ile dikkat becerisini nasıl daha verimli kullanabileceği konusunda gelişmeler sağlanır. Okulda sınıf ortamında düzenlemeler yapılması mümkündür. Dikkat eksikliği bozukluğu olan öğrencinin, pencere kenarında değil, duvara yakın ve ön sırada oturması önerilir.
Dikkat Dağınıklığı Neden Olur?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nun nörokimyasal temelleri olan bir rahatsızlık olduğu bilinir. Yani hiperaktif çocuk bu davranışları şımarıklığından veya anne- babanın evde disiplin vermemesi nedeniyle yapmaz. Bu nedenle öğretmenler çocuğu veya anne-babayı suçlar tarzda bir yaklaşım sergilememeye özen göstermelidir. Üstelik tedavi konusunda destekleyici ve motive edici bir tavır göstermelidir. Hiperaktif çocuğu ve ailesini anlayabilmek ve onlara en doğru şekilde yardımcı olabilmek için öncelikle durumu tanımak çok önemlidir.
Öğrencinin sahip olduğu Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’na bağlı olarak dikkatinin çabuk dağıldığı göz önünde bulundurulmalıdır. Sınıf içinde hareketli görevler vermek ona kendisini toparlaması için zaman kazandıracaktır. Derste etrafla ilgilendiği veya dalıp gittiği fark edildiğinde, öğrencinin dikkatini konuya çekmek üzere sözel uyaran verilebilir. DEHB olan öğrencinin sürekli olumsuz davranışlarına odaklanmak yerine, olumlu davranışlarını ön plana çıkarmak olumlu davranışların artmasını sağlayacaktır. Görevlerini düzgün yaptığı zamanlar gözden kaçırılmamalı, olumlu mesajlar vererek ödüllendirilmelidir.
Dikkat Dağınıklığı Olan Çocukların Yaşıtlarından Farkları
Dikkat dağınıklığı ve dikkat bozukluğu olan öğrencilerde gözlenen sorunlar şunlardır:
- Kendinden, zekâsından beklenenin altında bir başarı gösterebilirler.
- Bir sınavdan yüksek not alırken, başka bir sınavdan düşük bir not alırlar.
- Son derece iyi bildiği bir konudan çıkan soruyu, doğru okumadıkları için yanlış cevapladıkları görülür.
- Soruyu doğru okusalar da, cevaplarken işlem atlayabilirler.
- Uzun metinlerin olduğu soruları da sabırla okuyamazlar.
- Sınavlarda zamanı iyi kullanamadıkları için tüm soruları okuyup cevaplayacak zamanları kalmaz.
- Dersleri takip etmek, dinlemek, uygulamak, günlük programı takip etmek bu çocuklar için zordur.
- Yönergeleri takip etmede, anlamada ve uygulamada zorluk çekerler.
- Bu durum sadece okulda değil, günlük yaşantıda da sorunlar yaşanmasına sebep olur.
- Sınırları zorlayan, söz dinlemeyen, sorumluluklarını yerine getirmeyen, davranış sorunları yaşayan çocuklar haline dönüşebilirler.
Dikkat Dağınıklığı ve DEHB Öğrencilerin Olumlu Avantajları Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan öğrenciler, diğer öğrencilere göre daha yaratıcı, daha özgür düşünceli ve sıcakkanlı olma eğilimindedir. DEHB öğrencinin sahip olduğu özel yeteneklerin ortaya çıkartılabilmesi için, aile içi sağlıklı iletişimin çok iyi kurulmuş olması gereklidir. Bu sayede DEHB çocuk, uygunsuz arkadaşlıklar ve kötü alışkanlıklar yerine, yaratıcı zekâsını ve dürtülerini olumlu yönde kullanmayı öğrenecektir. Hareketliliğini anlamlı şekilde bir takım sporuna yönlendiren DEHB çocuk için, takım sporu tedavide de önemli bir adım olacaktır.
YETİŞKİN DEHB ZORLUKLARI NELERDİR?
Yetişkin DEHB bireylerde hiperaktivite bozukluğuna bağlı yaşanan sıkıntılar yaşla birlikte azalmış olabilir. Lakin dikkat bozukluğu bağlı sorunlar yaşamı olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Özellikle iş yaşamında dikkatin odaklanması ve sürdürülmesi gereken durumlarda yaşanan sıkıntılar sebebiyle, çok sayıda iş değiştirmek zorunda kalınması mümkündür. Dikkatin yürütücü fonksiyonlarında (odaklama-sürdürme) yaşanan sorunlar sebebiyle dikkat becerisi gerektiren işlerde sorunlar yaşanmaktadır. Örneğin araç kullanılması. Tedavide öncelikle tanının doğru konulması çok önemlidir. Zira dikkati odaklama konusunda yaşanan sorun birçok başka durum ile benzer bir bulgudur. Muayene ve dikkat testi sonrası durum analizi sağlanır. Yetişkin dikkat dağınıklığı ve DEHB ilaç tedavisi, neurofeedback terapisi ve davranışçı bilişsel terapi uygulanabilir.
Dr. Bora Küçükyazıcı, Neuro Trainer
Klinik Psikoloji PhD & Eğitim Koçu
